base-pl.txt

(...)Kto choć nie zaznał zaszczytów i sławy, 
Gniewem nie pała – ten jest człowiek prawy.
* 1.1
* Konfucjusz

Kto zacność ceni nad kobiece wdzięki; 
Rodzicom służy z sił całych, od ręki; 
Dla władcy gotów ofiarować życie; 
W przyjaźni wierny, szczery znakomicie; 
Choćby z ksiąg mądrych nie czytał ni strony, 
Dla mnie ktoś taki jest już wykształcony.
* 1.7
* Bu Shang

Bacznie przygląda się światu człek prawy,
Lecz żadnej z góry nie przesądza sprawy.
Nic nie popiera, niczemu nie przeczy.
Słuszność go wiedzie – w niej istota rzeczy
* 4.10
* Konfucjusz

Człek prawy cnotę w swoim sercu  gości,
Człek marny pragnie tylko posiadłości.
Człek prawy zawsze w zgodzie z prawem żyje, 
Człek marny patrzy, gdzie się korzyść kryje.
* 4.11
* Konfucjusz

Jeśli ktoś tylko dla profitu działa, 
To ludzkość słusznie takim gardzi cała.
* 4.12
* Konfucjusz

Jeśli posady nie otrzymał człowiek, 
Niech mu to jeszcze snu nie spędza z powiek, 
Jego zmartwieniem niech lepiej się stanie, 
Co trzeba zrobić, by zyskać uznanie.
* 4.14
* Konfucjusz

Człek prawy żywot wiedzie prawowity;
Człek marny wie, jak wyciągnąć profity.
* 4.16
* Konfucjusz

W mowie ostrożny jest zawsze człek prawy,
W działaniu za to niezwłoczny i żwawy.
* 4.24
* Konfucjusz

„Z łuku nie trzeba strzałą przebić tarczy.” 
Bo nie każdemu przecież sił wystarczy. 
Chodzi wszak o to, by trafić do celu. 
Oto zasada sprzed stuleci wielu.
* 3.17
* Konfucjusz

(...)W radości swojej nie bądź wyuzdany; 
A gdy się smucisz, nie rozdrapuj rany.
* 3.20
* Konfucjusz

W tym człowiek prawy nigdy nie ustaje,
By zgłębiać wiedzę i dobre zwyczaje.
I dzięki temu nigdy sprzed swych oczu
Nie traci drogi na mglistym uboczu.
* 6.25
* Konfucjusz

(..)Gdy w kraju zasad nikt słuchał nie będzie,
Wstyd być bogatym albo na urzędzie.
* 8.13
* Konfucjusz

Gdy jakaś sprawa nie w twej leży gestii,
To nie myśl o niej i nie podnoś kwestii.
* 8.14 i 14.28
* Konfucjusz

Są  takie  pędy,  które  chociaż rosną, 
To próżno  szukać  na  nich  kwiatów wiosną.
Są  również takie,  co  choć  mają  kwiecie, 
Owoców żadnych na nich nie  znajdziecie.
* 9.21
* Konfucjusz

Wiernym i ufnym  bądź w  każdym  sposobie, 
Przyjaciół  szukaj  śród  podobnych  sobie. 
Gdy błąd  popełnisz,  nie  drżyj  z  tego  względu 
I nigdy  nie  bój  się  naprawić  błędu.
* 9.24
* Konfucjusz

Gdy mróz przychodzi  i  długo  do  wiosny, 
Widać gdzie  stoją  cyprysy  i sosny.
Gdy inne  zieleń  potraciły  swoją,
Te dwa  się  w  igły  jeszcze  długo  stroją.
* 9.27
* Konfucjusz

Kto  jeszcze  ludziom  służyć  niegotowy, 
Niech  sobie  bóstwem  nie  zawraca  głowy.
* 11.11
* Konfucjusz

Jeśli  rozsądnie  ktoś  mówi  i szczerze, 
To czy  go  chwalić  mamy  w  każdej  mierze? 
Czy  to  człek  prawy  zaiste  przed  nami? 
Czy  powierzchowność  jedynie  nas  mami?
* 11.20
* Konfucjusz

Gdy kto  oszczerstwa  nie  znające  granic 
I przenikliwe  kalumnie  ma  za  nic, 
Wtedy,  i nie  jest  to  żadna  przesada, 
Jasność  umysłu  z  pewnością  posiada.
* 12.6
* Konfucjusz

Jeśli  w  dostatku  żyją  ludzie  prości, 
Jak  władca  miałby  nie  żyć  w  obfitości? 
Gdy w  niedostatku  lud  żyje  i biedzie, 
Jak  to  możliwe,  że  władcy  się  wiedzie?
* 12.9
* You Ruo

Jeśli  nie  będziesz  łakomy  i chciwy,
Łasy  jedynie  na  zyski i wpływy, 
To do  kradzieży nic  cię  nie  nakłoni 
I do  rozboju  nie  przyłożysz  dłoni.
* 12.18
* Konfucjusz

(...)Człek prawy to wiatr jest, a człek marny trawa,
Co się ugina na wietrze krępawa.
* 12.19
* Konfucjusz

(...)Kto  znakomity,  ten  nadstawia  ucha 
I w  myślach  swoich  bada,  czego  słucha. 
A skromny  bardzo  wszystkie  słowa  waży. 
Zwraca  uwagę  też na  wyraz twarzy.(...)
* 12.20
* Konfucjusz

(...)Gdy coś  prostego  do  krzywego  włożę, 
To się  to  krzywe  wyprostować  może.
* 12.22
* Konfucjusz

(...)Więc  człowiek  prawy  tak  rzeczy  nazywa,
By nazwa  była  dla  rzeczy  prawdziwa, 
By nią  wyrazić,  co  pomyśli  głowa; 
A gdy  coś  mówi,  dotrzymuje  słowa.(...)
* 13.3
* Konfucjusz

W codziennych  sprawach  znaj  poszanowanie.
Z  szacunkiem  każde  wypełniaj  zadanie. 
Ludziom  dochowaj  szczerej  lojalności, 
Choćby  to  byli  barbarzyńcy  prości.
* 13.19
* Konfucjusz

Człek  prawy  z  każdym  umie  żyć  w  przyjaźni,
Lecz owczym  pędem  się  nigdy  nie  błaźni. 
Człek  marny  ślepo  tylko  pędzi  z  tłumem, 
Choć  się  nie  zgadza  sercem  ni  rozumem.
* 13.23
* Konfucjusz

Gdy człowiek prawy do pracy się bierze, 
Pracuje chętnie, z łatwością i szczerze. 
Gdy ma się bawić i cieszyć, to w sumie 
Jakoś nie bardzo się za to wziąć umie. 
Jeśli rozrywkę mu ludzie nieprawi 
Niecną podsuną, ten się nie rozbawi. 
Zanim od ludzi czegoś żądać zacznie, 
Wpierw możliwościom przygląda się bacznie. 
Gdy zaś człek marny do pracy się bierze,
Pracuje wolno, sennie i nieszczerze. 
I choć rozrywkę mu ludzie nieprawi 
Niecną podsuną, setnie się ubawi. 
Możności się też oceną nie trudzi 
I cudów nieraz wymaga od ludzi.
* 13.25
* Konfucjusz

Zdarza się czasem, że i człowiek prawy 
Niezbyt życzliwie podejdzie do sprawy. 
Lecz by człek marny był kiedy życzliwy, 
To nie widziałem jeszcze, jakem żywy.
* 14.7
* Konfucjusz

(...)Kto  widząc  korzyść,  myśli  o  słuszności, 
W niebezpieczeństwie  sobie  ulg  nie  rości 
I kiedy  trzeba  swe  życie  poświęci, 
Obietnic  swoich  nie  traci  z  pamięci, 
Choćby  mu  głowę  spraw  sto  zaprzątało; 
Czyż ten  osobą  nie  jest  doskonałą?
* 14.13
* Zhong You

Kiedyś  się  ludzie  dla  siebie  uczyli, 
Dla  innych  jednak  się  uczą  w  tej  chwili.
* 14.25
* Konfucjusz

Nawet  nie  myśli  o  tym  człowiek  prawy, 
By spoza  swego  zakresu  brać  sprawy.
* 14.27
* Zeng Shen

Człek  prawy  bardzo  nieśmiały  jest  w  mowie,
Ale  wykona  więcej  niźli  powie.
* 14.29
* Konfucjusz

Troski o  sławę  w  niczym  nie  pomogą, 
Lecz brak  zdolności  ogarnia  mnie  trwogą.
* 14.32
* Konfucjusz

Nie  winię  Niebios  ni  ludzi. Niemało 
Się  uczę.  Pnę  się  po  prawdy  drabinie. 
Niebiosa  w  górze  mnie  znają  jedynie.
* 14.37
* Konfucjusz

Ja od Konfucjusza.
Tego,  co  wie,  że  nie  dojdzie,  a  rusza?
* 14.41
* Zhong You (do strażnika)

Człek  mądry  ludzi  do  siebie  nie  zraża, 
Język  szanuje,  z  kim  mówić  uważa.
* 15.7
* Konfucjusz

Gdy nie  planuje  ktoś  w  długim  okresie,
Strapienie  przyszłość  mu  bliska  przyniesie.
* 15.11
* Konfucjusz

Człek  prawy  wymóg  sobie  stawia  srogi, 
Człek  marny  innym  zaś  stawia  wymogi.
* 15.20
* Konfucjusz

Człek  prawy  przecież nie  wybierze  tego, 
Kto  tylko  kiedyś  coś  powie  mądrego.
Ani  nie  stwierdzi,  że  wypowiedź chora 
Tylko  z  uwagi  na  jej  słów  autora.
* 15.22
* Konfucjusz

Człek  prawy  stały  w  przekonaniach  będzie,
Lecz nie  ugrzęźnie  w  uporu  obłędzie.
* 15.36
* Konfucjusz

Gdy różne  wami  kierują  zasady, 
To jedną  drogą  nie  dacie  iść  rady.
* 15.39
* Konfucjusz

(...)Bo kiedy  słuszną  podąża  świat  drogą,
Rozkazów  możni  wydawać  nie  mogą.
Bo gdy  świat  drogą  podąża  prawości, 
Nie  dyskutują  o  tym  ludzie  prości.
* 16.2
* Konfucjusz

(...)Prostolinijny,  szczery,  pilnie  słucha, 
Oto  jest  przykład  pozytywny  druha; 
Pokrętny,  lizus,  wygadany  przy  tym, 
Ten  przyjacielem  nie  jest  należytym.
* 16.4
* Konfucjusz

Dobre rzec  słowo,  kiedy  jest  okazja;
Zacnych  przyjaciół  towarzystwo  –  oto
Zamiłowania  szlachetne  jak  złoto. 
Szelmowski ubaw;  dzikie  eskapady; 
Oraz wystawne  wieczorne  obiady  – 
Oto  są  pasje  i zamiłowania,
Z  których  się  obraz koszmarny  wyłania.
* 16.6
* Konfucjusz

Znam ja  trzy  kwestie,  które  zawsze  mogą
Człeka  prawego  wielką  przejąć  trwogą:
Pierwszą  z  tych  kwestii  są  rozkazy  Nieba, 
Na twarz  upadać  przed  nimi  mu  trzeba; 
Drugą  zaś  kwestią  są  wielkie  postaci, 
Podziwu dla  nich  on  nigdy  nie  traci; 
A trzecią  kwestią  świętych  mędrców  słowa,
Których  jest  pełna  zawsze  jego  głowa. 
Człek  marny  nie  zna  zaś  rozkazów  
Nieba I nie  wie,  że  im  składać  hołd  potrzeba.
Drwi  z  wielkich  osób  i gardzi  słowami, 
Co święci  mędrcy  przekazali  sami.
* 16.8
* Konfucjusz

(...)„W samotni  spełniać  swoje  aspiracje.
Uczciwie  swoje  udowodnić  racje.”(...)
* 16.11
* Konfucjusz

Kto  coś  usłyszy  gdzieś  tam  na  ulicy 
I rozpowiada  wszystkim  w  okolicy 
Te zasłyszane  gdzieś  kiedyś  głupoty, 
Ten  jest  szkodnikiem,  wichrzycielem  cnoty.
* 17.14
* Konfucjusz

(...)I niegdyś  głupcy  byli  prostakami,
A dziś  głupota  wszystkich  tylko  mami.
* 17.16
* Konfucjusz

A stworzeń  setki,  sami  dobrze  wiecie, 
Że  z  woli  Nieba  żyją  na  tym  świecie. 
Czy  im  przesłania  jakiegoś  potrzeba? 
Co do  nich  mówią  te  przepastne Nieba?
* 17.19
* Konfucjusz

Nie  łatwo  wcale  być  sytym  dzień  cały 
I żadne  troski by  nie  doskwierały. 
Wszak  granie  w  szachy  albo  nawet  w  kości
Lepsze  od  takiej  będzie  bezczynności.
* 17.22
* Konfucjusz

Nie  cierpię,  gdy  się  łutem  szczęścia  chlubi
Ktoś  jak  mądrością;  gdy  ktoś  się  wspomaga
Chamstwem i myśli,  że  to  jest  odwaga; 
W nieswoje  sprawy  kiedy  ktoś  się  wtrąca,
Bo myśli,  że  to  wylewność  krzepiąca.
* 17.24
* Duanmu Ci

„Człek  prawy  zacnych  szacunkiem  swym  darzy
I dla  każdego  ma  uśmiech  na  twarzy.
Dla  ludzi  dobrych  wielkie  ma  uznanie.
Współczuje,  gdy  kto  bezradnym  się  stanie.”
* 19.3
* Zhuansun Shi

Kto  w  wielkiej  sprawie  cnotliwy  i czujny, 
Ten  w  małych  sprawach  może  być  niechlujny.
* 19.11
* Bu Shang

(...)Wszak  niczym  w  bajorze, 
Które  to  leży  w  dolnym  biegu  rzeki, 
Z  całego  świata  gromadzą  się  ścieki; 
Tak  też i  niema  pod  Niebem  podłości, 
Co sobie  miejsca  u  władcy  nie  mości.
* 19.20
* Duanmu Ci

Człek  prawy  błądzi,  ale  nie  bez końca; 
Niczym zaćmienia  księżyca  czy  słońca(...)
* 19.21
* Duanmu Ci

(...)Mur  Konfucjusza  to  jest  mur  wysoki, 
Na kilka  sążni  pnie  się  pod  obłoki, 
Kto  drzwi  nie  znajdzie,  tylko  ścianę  minie; 
Nie  ujrzy,  że  ma  Konfucjusz świątynię(...)
* 19.23
* Duanmu Ci

Choć  otaczają  mnie  zewsząd  rodacy, 
Lepsi  życzliwi  ludzie  niźli  tacy.
* 20.1
* Król Wu

Ten  który  sobie  nie  umie  zdać  sprawy
Ze  zrządzeń  losu,  to  nie  jest  człek  prawy.
* 20.3
* Konfucjusz

Gdy dojrzysz  skazę  na białej buławie,   
Wystarczy szlifierz  i  będzie  po sprawie.   
Lecz gdy  się skaza w twych słowach ukaże, 
Na nic  się zdadzą szlifierzy angaże.
* Księga pieśni

Chodzę  po łące, dzikie  zbieram chwasty. 
Tyś mnie zapomniał, nowej chcesz niewiasty. 
I  nie  dlatego,  że  większe  ma wiano, 
Ty bowiem gonisz jedynie za  zmianą.
* Księga pieśń
* “Chodzę po łące”

Głęboką  rzekę  w  ubraniu  przepłynę; 
Bród  przekraczając,  odzienie  podwinę.
* Księga pieśni
* „W tykwie  liść  gorzki”